Kliknij, aby dodać stronę do ulubionych
strona główna cmentarze warto wiedzieć księga gości napisz do nas
SOSNOWIEC - cmentarz żydowski przy ul. Stalowej

Cmentarz żydowski w Sosnowcu-Milowicach jest położony w północno-zachodniej części miasta, w pobliżu ul. Stalowej. Według niepotwierdzonych danych, grunt przeznaczony na cmentarz gmina żydowska w Sosnowcu nabyła w połowie lat 20. XX w. Pierwsze pogrzeby odbyły się w 1934 r., a oficjalne otwarcie cmentarza nastąpiło w 1936 roku.

Podczas drugiej wojny światowej na cmentarzu chowano ofiary niemieckich represji, m.in. 13 Żydów rozstrzelanych 4 września 1939 r. przy ul. Ostrogórskiej. Po 1945 r. odbyły się na nim pojedyncze pogrzeby.

Obiekt uległ daleko posuniętej dewastacji. Jak wynika z dokumentacji Kongregacji Wyznania Mojżeszowego w Sosnowcu, w 1965 r. cmentarz był zniszczony i nieogrodzony, od zakończenia wojny nie wykonywano na nim prac restauracyjnych. W 1989 r. w przygotowanym przez Urząd Wojewódzki w Katowicach zestawieniu cmentarzy żydowskich, w przypadku cmentarza w Sosnowcu-Milowicach podano, że zajmuje powierzchnię 1 ha, jego właścicielem jest Kongregacja Wyznania Mojżeszowego, obiekt jest w "stanie praktycznie szczątkowym, bardzo zniszczony i zaniedbany, płyty również w stanie szczątkowym, jednak wyraźne ślady architektury cmentarnej. Część cmentarza wykorzystana (zabrana) jest pod ogródki działkowe".

W obrębie cmentarza zachowały się pojedyncze nagrobki, z których niektóre mają charakter symboliczny lub znajdują się na grobach osób zabitych w latach wojny i przeniesionych na cmentarz po 1945 r. Teren jest nieogrodzony, granice są nieczytelne. Cmentarz porasta niepielęgnowana roślinność, problemem jest zaśmiecenie.

Częściowy spis zachowanych nagrobków. Oprac. Sławomir Pastuszka
Imię
Imię ojca
Nazwisko
Data śmierci
Informacje dodatkowe
Given name
Father's name
Surname
Date of death
Additional information
Cwi
Szraga Fajwel
Rozenek
09.09.1939
Żył 85 lat
Jisrael Josef
Awraham
Herszkowicz
19.05.1941
Żył 32 lata
Eliezer
Jechiel
Pelach
08.02.1942
Żył 54 lata
Benijamin
Zylberman
[...].03.1942
Żył 36 lat, zmarł tragicznie
Chajim
Szloma Zalman
Danziger
23.12.1942
Żył 79 lat
Chawa Rywka
Danziger
Nagrobek symboliczny, mąż Chajim
Naftali
Chajim
Danziger
Nagrobek symboliczny
Hinda
Chajim
Danziger
Nagrobek symboliczny
Hela
Danziger
Nagrobek symboliczny
Dawid
Zylbersztajn
30.06.1945
Urodzony w 1923 r. w Szczekocinach, zmarł w Theresienstadt
Eliezer Menachem Mendel
Jehuda Jeszaja
Szwarc
10.12.1942
Rabin w Sosnowcu, kohen, syn przewodniczącego sądu rabinicznego w Bogorii
Józef P.
Gross
08.01.1940
Rachela
Gross
1943
Zmarła w Oświęcimiu, nazwisko panieńskie Ehrlich
Ester
Josef
Mąż Aharon Szlomo

Brak danych o statusie własnościowym. Obiekt jest wpisany do gminnej i wojewódzkiej ewidencji zabytków, nie jest wpisany do rejestru zabytków nieruchomych.

 

tekst: K. Bielawski
Źródło:
AP w Katowicach, Urząd Wojewódzki w Katowicach, sygn. 543/1/727, Nr 99 - Informacja dotycząca cmentarzy żydowskich na terenie województwa katowickiego.
Olczyk A., Sosnowiec, [w:] Województwo śląskie. Cmentarze żydowskie. Weryfikacja zasobu wykonana przez Narodowy Instytut Dziedzictwa, red. M. Rymkiewicz, I. Kosyl, [kps] Warszawa 2018.
Rejestr miejsc i faktów zbrodni popełnionych przez okupanta hitlerowskiego na ziemiach polskich w latach 1939-1945: województwo katowickie, Warszawa 1985.
Witkowski S., Dzieje Żydów w Sosnowcu. Historia cmentarzy żydowskich i gminy, Sosnowiec 2015.
zdjęcia: Michał Pałucki
Polecamy też odwiedzenie stron o cmentarzach żydowskich
przy ul. Pastewnej
oraz przy ul. Gospodarczej

sosnowiec - tablica informacyjna
Sosnowiec - nagrobek rodziny Gross macewa na cmentarzu żydowskim w Sosnowcu Milowicach Sosnowiec Milowice - cmentarz żydowski
błogosławionej pamięci Sosnowiec Milowice - rozkopany grób
Poszukujemy wszelkich informacji o tym cmentarzu: jego historii, wyglądzie przed wojną i po jej zakończeniu, procesie dewastacji, nagrobkach znajdujących się poza cmentarzem.
Korespondentom gwarantujemy dyskrecję.
Teksty i zdjęcia są chronione prawem autorskim.
Wykorzystanie materiałów możliwe wyłącznie po uzyskaniu pisemnej zgody Redakcji.
strona główna cmentarze warto wiedzieć księga gości napisz do nas